Wat zou het mooi zijn als we allemaal tijdig op de rem trappen, zodat er niemand over die grens heen gaat. De grens van een burn-out. Als je er eenmaal overheen bent, is het véél lastiger om te herstellen dan dat je er nog niet overheen bent. En hoeven er geen burn-outs te worden doorgemaakt met veel verdriet, machteloosheid, angst en een niet functionerend lichaam. Maar helaas gaat dat niet zo makkelijk en krijgen jaarlijks circa 45.000 mensen een burn-out. In het echt nog meer, aangezien dit alleen de cijfers zijn van huisartsen die een burn-out bij patiënten hebben vastgesteld.
Maar er zijn wel degelijk patronen, in je werk of privé leven, die iedereen die een burn-out heeft doorgemaakt in meer of mindere mate zal herkennen als het voorstadium van een burn-out. Goed dus om meer over deze situaties te delen, zodat er hopelijk steeds meer mensen worden bereikt om niet over die grens heen te gaan en op tijd op de rem te trappen.
Situatie 1: Geen overzicht meer hebben en niet goed kunnen concentreren
Je zit op je werk en ziet je oneindig lange to-do lijst. De werkdruk voelt hoog en als je aan het einde van de dag naar huis gaat, heb je niet het gevoel dat je een eind bent opgeschoten. Waar je aan de ene kant van de lijst een paar dingen hebt afgerond, komen ze er aan de andere kant weer bij. Als je naar huis gaat, merk je dat je voelt dat je het niet meer overziet.
Wanneer je op een burn-out afstevent, heb je vaak geen overzicht meer. Het lukt niet om het grotere geheel te zien en hierin hoofd- en bijzaken te onderscheiden. Alles is één grote brij geworden, waar je tegen aan het vechten bent. Het gebeurt dan vaak dat je je dan maar focust op kleine ad hoc vragen en dingen die binnenkomen en de grotere opgaven langer uitstelt of laat liggen. Simpelweg, omdat je het niet meer overziet, maar ook omdat het niet lukt om je voor langere tijd op één ding te concentreren.
Situatie 2: Vergeetachtigheid
Je loopt in de supermarkt om eten te halen voor het avondeten. Het is al laat en je wilt graag snel naar huis. Je probeert goed en gestructureerd te denken wat je allemaal nodig hebt om lasagne te maken en stopt alles in je mandje. Als je hebt afgerekend en naar huis gaat, bekruipt je het gevoel dat je iets vergeten bent. Eenmaal thuis bedenk je dat de initiële reden om naar de supermarkt te gaan was om kattenvoer en toiletpapier te kopen. Allebei zijn op, dus moet je er nog een keer op uit. En je bent al zo moe... O, en je bent ook de lasagnebladen vergeten. Best essentieel om lasagne te maken. Je besluit om snel de auto te nemen en legt je zonnebril even op het dak van de auto bij het instappen. Bij de supermarkt aangekomen, zoek je je zonnebril en besef je je dat deze onderweg van het dak van de auto is afgegleden.
Je cognitieve functies en dan in dit geval specifiek dingen onthouden nemen af, naarmate je verder overbelast raakt. Uiteraard vergeten we allemaal wel eens iets. Maar als dit je heel regelmatig overkomt, is het goed om eens stil te staan bij de vraag of je niet iets rustiger aan moet gaan doen.
Situatie 3: Steeds langer nodig hebben om los te komen van werk en privé verplichtingen
Het is vrijdagavond en het weekend begint. Je hebt hier al de hele week naar uit gekeken. Terwijl je je voorbereidt om gezellig te gaan borrelen met vrienden merk je dat het niet goed lukt om je hoofd uit te zetten. Je denkt nog na over het grote project dat loopt op je werk en beseft dat je vergeten bent om je collega te mailen. Ook maak je je zorgen hoe je de MT meeting van maandag nog moet voorbereiden, aangezien je daar nog niet aan toegekomen bent. Ook denk je aan die winterjas die nog naar de stomerij moet en pieker je over de lamp in de hal, die nog steeds niet gemaakt is. En je bent vergeten om je moeder te bellen, terwijl je dat wel beloofd had. Tijdens de borrel dwalen je gedachten steeds af.
Je gedachten kunnen ´uitzetten´ en loskomen van werk en privé verplichtingen is heel belangrijk om voldoende te kunnen opladen. Wanneer je merkt dat dit steeds lastiger wordt en je pas zondagochtend merkt dat je eindelijk alles begint los te laten, is het tijd om actie te ondernemen. Want anders loop je een groot risico om op die burn-out af te stevenen.
Situatie 4: Geen tijd meer hebben of maken voor ontspanning of sport
Vrienden hebben een vaste sportavond in de week en besteden tijd aan hobby's, maar jij vraagt je echt af hoe ze dat doen. Want óf je bent moe en wilt alleen maar bankhangen óf je hebt het te druk met alles wat moet. Sporten wil je wel graag, net als tijd voor een hobby, maar op dit moment lukt het niet. Je gaat het zeker weer doen, als het minder druk is en je ruimte in je hoofd en in je agenda kunt maken. Dit zeg je al een hele tijd, maar die ruimte lijkt er maar niet te komen.
Om te zorgen dat je voldoende herstelt van fysieke en mentale inspanning en je conditie op peil houdt, is het van belang om ook tijd in te plannen voor dingen waar je van oplaadt. Zoals bijvoorbeeld een hobby of sporten. Wanneer je hier structureel geen tijd voor maakt, gaat er iets mis. Je hoofd blijft vol, je conditie gaat achteruit en je laadt niet meer voldoende op.
Situatie 5: Je nachtrust wordt kwalitatief steeds slechter
Je slaapt al maanden slechter, maar ja, iedereen slaapt toch wel eens slecht? De kranten staan ten slotte vol van berichten over dat we steeds minder slapen, dus het zal er wel bij horen. Je hebt ten slotte veel op je bord liggen, zowel werk als privé. Dat het soms meer dan een uur duurt, voordat je inslaapt, en je al heel vroeg weer wakker schiet met een onrustig gevoel, neem je maar voor lief. Het zal vast wel weer overgaan...
Wanneer je langere tijd veel stress ervaart, wordt het steeds moeilijker om te ontspannen. Je lichaam heeft een hoger niveau van stresshormonen en de 'uit'knop lijkt steeds moeilijker vindbaar. Dit merk je onder andere aan je slaap: steeds slechter slapen kan een teken zijn dat je richting een burn-out gaat. Wanneer je merkt dat het slapen moeilijker gaat en je al langere tijd veel op je bord hebt liggen, is het van belang om hier eens goed naar te kijken.
Herken je één of meer van deze situaties uit jouw eigen leven?
Merk je dat je één of meerdere van bovenstaande situaties herkent en deze vaker voorkomen, zorg dan dat je eens stilstaat bij hoe druk je het hebt en hoeveel rust en ontspanning hier tegenover staat. Vanuit de CSR-methode die ik gebruik in mijn coaching gebruik ik een vragenlijst die vrij snel inzichtelijk kan maken in welke mate je stressklachten ervaart. Wil je hier meer over weten, stuur mij dan even een berichtje of plan een gratis kennismaking in. Zorg in ieder geval dat je niet over die grens heen gaat, want een burn-out voorkomen is zoveel beter dan genezen!
Comments