Weer bij de huisarts geef ik aan dat ik graag wil werken aan herstel. Ik wil beter worden, maar ik weet niet hoe. De huisarts geeft aan dat ik eerst tot rust moet komen en raadt een burn-out herstelprogramma aan, waarin door een combinatie van onder andere yoga, massage, acupunctuur en een psycholoog wordt gewerkt aan herstel. Ik wil mij graag iets beter voelen en bel gelijk om een afspraak te maken voor een intakegesprek. Ik ben blij te horen dat ik snel terecht kan en hoop dat ze mij kunnen helpen om beter te worden. Ondertussen gaat het steeds slechter met mij.
Autorijden lukt bijna niet. Ik krijg paniekaanvallen in de auto. Hyperventilatie, zweten, hoge hartslag en het gevoel hebben opgesloten te zitten, als ik rijd. Ik probeer mij af en toe te vermannen, maar ik vind het verschrikkelijk. Met een kloppend hart en misselijk van de spanning begeef ik mij in het verkeer, wanneer dit moet. Er zijn momenten dat ik mij zo leeg en dof voel dat ik niet weet wat te doen en alleen maar rondjes loop door het huis en de tuin.
Ik probeer mijzelf te blijven pushen om wel het huis uit te gaan. Simpelweg, omdat ik denk dat het anders nog verder bergafwaarts gaat. Op twee minuten rijden van ons huis ligt een fijn plekje in de natuur, waar ik graag kom. Ik probeer er heen te gaan, maar tot mijn grote frustratie lukt het niet. Ik krijg een paniekaanval als ik ga rijden, maar ook als ik uitstap. Hoe paradoxaal ook, want in de auto blijven zitten, wil ik ook niet. Met tranen in mijn ogen rijd ik dan maar weer naar huis. Mijn telefoon neem ik overal mee naar toe, voor het geval ik mij niet goed ga voelen. Zelfs als ik binnenshuis naar de toilet ga, gaat mijn telefoon mee.
Een verstoorde hormoonhuishouding
Wanneer je een burn-out hebt, is je hormoonhuishouding volledig uit balans. Je stress systeem functioneert door de langdurige overbelasting niet goed meer. Hierdoor wordt er doorgaans veel te veel van het stresshormoon cortisol aangemaakt, waardoor je lichaam als het ware steeds ‘aan’ blijft staan. Door de hoge cortisolwaardes wordt de aanmaak van andere hormonen onderdrukt. Zo maak je bijvoorbeeld veel minder serotonine aan, wat ook wel het gelukshormoon wordt genoemd. Dit is het stofje dat je blij maakt en zorgt dat je het gevoel hebt dat je de dag aan kan. Het speelt een rol bij onder andere het reguleren van angst, je spijsvertering en je REM-slaap. Door te weinig serotonine kan je depressieve gevoelens krijgen of juist angstiger worden. Ook kan je slechter gaan slapen, aangezien serotonine zorgt voor de aanmaak van melatonine, het natuurlijke slaaphormoon dat ervoor zorgt dat je moe wordt en in slaap valt.
Paniekaanvallen
De volledige disbalans in je lichaam kan er ook voor zorgen dat je last krijgt van paniekaanvallen. Dit kan voelen alsof je de controle verliest over je lichaam, waardoor je je enorm angstig kunt voelen en volledig in paniek kan raken. Het is een logische reactie van je brein, dat zich afsluit, doordat het continue onder druk heeft gestaan en alert heeft moeten zijn. Dit maakt het natuurlijk niet minder beanstigend, maar het is wel fijn om te weten dat dit een reactie is op chronische overbelasting. En het is ook goed om te weten dat het weer over kan gaan, zodra je gaat herstellen.
Hoe kan je zorgen dat je weer (iets meer) in balans komt?
Wat kan bijdragen aan het herstel van een verstoorde hormoonhuishouding? Het begint met het verminderen van de continue aanmaak van te hoge niveaus van cortisol. Dit kan je doen door:
Je lichaam rust te geven en meer te ontspannen.
Minder stress in je leven te ervaren en dus anders met bronnen van stress om te gaan. Door in kaart te brengen wat jou stress oplevert en hoe je hier anders mee zou kunnen omgaan, zorg je dat je minder stress ervaart.
Elke dag te bewegen, het liefst in de buitenlucht. Wandelen is, zeker in het begin van je burn-out het beste om te doen. Later kan je ook wat meer actieve vormen van bewegen beoefenen. Door te bewegen wordt het niveau van cortisol lager.
Goed en gevarieerd te eten, op regelmatige tijden. Vul eventuele tekorten in je lichaam aan met supplementen.
Probeer voldoende slaap te krijgen. Dit is een heel moeilijke, als je cortisol waarden zo hoog zijn. Onthoud dat het het beste werkt om te accepteren als slapen eventueel niet altijd lukt. Uitrusten is ook fijn. Gaandeweg zal je slaap steeds verder verbeteren.
Niet vechten, maar loslaten
Wanneer de hoge cortisol-waarden dalen, worden andere hormonen zoals bijvoorbeeld serotonine weer meer aangemaakt. Hierdoor ga je je steeds iets beter voelen. Wat ook helpt is om niet te willen vechten tegen je burn-out, maar het proces zoveel mogelijk los te laten. Je lichaam is hard bezig voor je om weer beter te worden. Geloof erin dat dat lukt en heb geduld. Een burn-out is iets dat zich gedurende jaren heeft opgebouwd en complex is. Het zal dus tijd kosten voordat het voorbij is. De belangrijkste boodschap hierin: het komt goed, echt waar!
‘You don’t always need a plan. Sometimes you just need to breath, trust, let go and see what happens.’ – Mandy Hale
Commentaires